Jurjen vertelt over zijn veertigdagentijd: 'Als God naar Jezus kijkt ziet hij geen onschuldige Middelaar, maar de schuld van de wereld.'
De Stille Week is alweer een aantal dagen bezig: de laatste week van de veertigdagentijd, en de dagen dat we extra toeleven naar het Paasfeest. Om jou te inspireren deze dagen spraken wij met EO-presentator Jurjen ten Brinke. Hoe beleeft hij de Veertigdagentijd, en hoe bereidt hij zich voor op Pasen vanuit zijn rol als voorganger en verbinder? En wat merkt hij in de kerk van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne?
Wat heb jij met de veertigdagentijd?
Jurjen: 'In het verleden was ik er niet zo veel mee bezig, ik ben er niet mee opgegroeid. Dit veranderde toen ik ging meeschrijven met de veertigdagenkalender van TEAR, dat doe ik nu al 5 of 6 jaar. Ik werd me er meer van bewust dat mensen waarde hechten aan de veertigdagentijd, mensen in mijn gemeente Hoop voor Noord vroegen hier ook aandacht voor.
Je kunt ook als voorganger best een klein beetje in een sleur belanden als je je weer bedenkt ‘hoe ga ik dat nu weer vormgeven?’ Elk jaar is de veertigdagentijd opgezet vanuit een ander thema dus heb je elke keer een andere manier van benaderen. Het levert elke keer iets op. Elk jaar ontdek je nieuwe dingen.'
Zijn er dingen die de veertigdagentijd dit jaar anders maken?
'De veertigdagentijd-kalenders zijn allang geschreven voordat we wisten dat Rusland Oekraïne ging binnenvallen. Ik merk bij het lezen van de kalender dat sommige dingen extra goed passen, en bij andere dingen denk: dat past dan weer minder. En dat is juist misschien ook wel de boodschap: het evangelie is niet een standaardverhaal wat je moet stikken of slikken, maar wat je per situatie weer hoop en moed geeft. Het doorleven van zijn kruisiging. Jezus ging door de dood, en in de dood zette hij geen punt, maar een komma. Dit is zo hoopgevend, die opstanding. Juist in de huidige situatie. Bezinning is nu belangrijker dan ooit.
In de kerk merken we ook veel van de oorlog. We hebben al Oekraïense vluchtelingen in de kerk, ongeveer een week na de inval kwamen die hier terecht en zitten bij particulieren in huis. We hebben ze gelijk ruimte gegeven om te vertellen over hun vlucht. Dit helpt ook om herkenning te vinden bij andere vluchtelingen. Maar dat schuurt ook: andere mensen zijn hier illegaal en doen er alles aan om een verblijfsvergunning te krijgen, die zitten vast aan ellenlange procedures. Maar, dat neemt niet weg dat iedereen bereid is goede dingen te doen voor Oekraïense vluchtelingen.
We gaan een Oekraïense groep opstarten net als dat de andere culturen er een hebben. Doordeweeks komen ze samen met hun eigen liederen, taal en eten. Ze bemoedigen elkaar, en het wordt samen georganiseerd. We betrekken mensen bij alles, dat levert hun contacten en netwerk op. We leggen er veel nadruk op om mensen zelf erbij te betrekken.'
Wat hebben jullie als gemeente op de planning staan voor de Stille Week en voor Pasen?
In de Stille Week hebben we nadrukkelijk alle avonden de kerk geopend. Elke avond is er een korte viering met gebed en een Bijbellezing. Dit doen we elke avond weer anders. Soms wat muziek, een andere avond een stiltewandeling waarbij je op pad gaat in kleine groepjes. We geven mensen brood en wijn voor het avondmaal mee als proviand, als versterking onderweg. Elke keer maken we het zo dat het weer even uniek voelt.
De vrijdagen vullen we het met verschillende culturen in. We hebben bijvoorbeeld al een aantal keer een Pakistaanse viering gedaan. Dan behandelen ze een soort kruiswoord, dat is hun manier van vieren. Dat geeft een hele andere dynamiek dan als je een preek houdt. En, Pakistanen hebben hun eigen planning. Om 12.00 op goede vrijdag doen ze hun viering, dat is de tijd dat men denkt dat Jezus aan het kruis hing.
En dan gaan we Pasen dit jaar echt uitbundig vieren. Dat doen we weer helemaal samen, het kan weer. Een groot feest met ontbijt, en brunch, een paaskoor, een preek met het paasevangelie. Een springkussen voor de kinderen en leuke workshops. Een combinatie van bidden en danken. Het wordt dus een mooie alternatieve Eerste Paasdag.
Is er iets wat jij zelf hebt ontdekt in de afgelopen tijd? Een kant van God die je nu misschien meer ziet?
Iets waar ik me weer bewust van ben in het licht van deze oorlog en geweld in de wereld, is iets wat ik vroeger ooit heb gehoord. De dominee zei ooit dat Jezus ‘schuldig’ aan het kruis hing. We hebben het heel vaak over Jezus die onschuldig was en wat we daar allemaal bij voelen. Maar, vanuit het perspectief van God was hij schuldig. Jezus nam alle zonde op zich, die werd op hem geladen. Als God naar Jezus kijkt ziet hij geen onschuldige Middelaar, maar de schuld van de wereld. Daar denk ik nu opnieuw veel over na.
Dat is toch ongelofelijk, dat God die narigheid ziet, daar verdriet over heeft en dat Hij zich in dat geweld stortte in de persoon van Jezus? Hij hing schuldig aan dat kruis vanwege de fouten, agressie, zonden van ons mensen. Dat maakt de boodschap van Goede Vrijdag alleen maar groter. Jezus hing daar terecht omdat God niet kon leven met al dat onrecht in de wereld. Dat Jezus dat vrijwillig op zich nam, maakt Zijn offer alleen maar groter.
Bijzondere Paasuitzending op zondag 'Als je gelooft in vrede'
Zondag hebben wij een bijzondere uitzending van de EO samen met de PKN, speciaal voor Pasen. Met het thema 'Als je gelooft in vrede' is een mooie viering te zien waarin Jurjen ten Brinke voorgaat. Ook zullen we diverse bekende hymns zingen, en komen er verhalen in voor van mensen die uit Oekraïne afkomstig zijn. Een aantal van hen zijn net gevlucht, en we horen heftige, maar ook hoopgevende verhalen. Laat je inspireren en beleef het mee. Kijk jij ook mee?