Zonde is zonder

De zondeval

Genesis 3:8 - ‘De mens en zijn vrouw verborgen zich voor God.’

Als jij de boodschap van de Bijbel wilt begrijpen, is het absoluut noodzakelijk dat je op de hoogte bent van ‘de zondeval’. De zondeval, de breuk van de mens met God, zette de wereld op zijn kop…

De Bijbel beschrijft die breuk in een op zichzelf eenvoudig verhaal. Zo eenvoudig dat velen nauwelijks kunnen geloven dat het waar is.

God plantte in het paradijs twee bijzondere bomen. In het midden van de tuin stonden de levensboom en de boom van de kennis van goed en kwaad. Van de laatste boom mocht de mens niet eten. Uit respect voor God. Want het was alleen aan God om te bepalen wat goed en wat kwaad is.

Dat laatste moet je goed onthouden. De eerste zonde is niet zozeer dat Adam en Eva een verboden vrucht aten. Maar het zit dieper. Gods wil werd niet gerespecteerd. Er werd naar de satan geluisterd. De mens wilde zelf bepalen wat goed en wat kwaad was.

In Psalm 8 lees je dat God de mens bijna goddelijk heeft gemaakt. En juist die omschrijving ‘bijna goddelijk’ zinde de mens niet. En zo is het tot nu toe altijd gebleven. Dat is de kern van de zondeval. De tweede plaats in de schepping zint ons niet. Wij willen heer en meester zijn.

Genesis 3 wordt de geschiedenis van de ‘zondeval’ genoemd. Je zou het ook het verhaal van de vertrouwens- of relatiebreuk kunnen noemen, want vertrouwen is de kern van elke relatie!

Zo werkt dat in relaties – ook nu nog. Een vertrouwensbreuk kan niet meer ongedaan worden gemaakt, alleen nog worden geheeld. Het is dan ook een breuk met grote gevolgen. Voor de relatie met God in de eerste plaats: Adam verbergt zich meteen. Maar ook voor de relatie tussen Adam en Eva onderling. Ze zien nu elkaars naaktheid. Schaamte sluipt hun relatie binnen. En ook verwijten: ‘de vrouw die Gij mij gegeven hebt…’

Maar het gaat nog verder. Ook de relatie met de natuur wordt verstoord: vanaf nu vindt de mens doorns en distels op zijn pad, moet hij met bloed, zweet en tranen zijn kostje verdienen. En Genesis 4 vertelt dat ook de relatie met de naaste verbroken is: het eerste slachtoffer valt. Geen terrein van het leven blijft gevrijwaard van de gevolgen van deze relatiebreuk die zonde heet.

Op de catechisatie leerde ik vroeger: ‘Zonde is je doel missen.’ Tegenwoordig geef ik als korte omschrijving: ‘Zonde is zonder God.’

Opmerking - Dietrich Bonhoeffer (een beroemd theoloog) zegt over Genesis 3:4,5: “Het eerste gesprek over God, het eerste religieuze, theologische gesprek. Niet samen aanbidden of God aanroepen, maar buiten Hem om over Hem praten.” Dat is volgens hem de kern van de zondeval.